تحولات مد با استفاده از چاپ سه بعدی

بخش دوم- بررسی نقاط قوت و ضعف طراحان مد 

حمیده نجارزاده^۱، میلاد محمدی^۲

• دانشجوی دکترا، مهندسی شیمی نساجی و علوم الیاف، دانشکده نساجی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات

• دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی شیمی نساجی و علوم الیاف، دانشکده نساجی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب

در بخش اول، محققین با ارائه دو زمینه‌ کاری متفاوت که از چاپ‌گرهای سه بعدی استفاده می‌کنند، بینشی منحصر به فرد را برای موافقان و مخالفان چاپ سه بعدی مد از دیدگاه خود در معرض نمایش قرار دادند؛ حال در این شماره، به بیان نقاط قوت و ضعف هریک از این روش‌ها پرداخته می‌شود.

نقاط قوت

شناخت بدن و فرآیند طراحی مد

طراح مد با تکیه بر تجربه‌ طولانی خود در طراحی لباس‌های مردانه و ایجاد هماهنگی بین صدها لباس با بدن‌هایی که دارای شکل‌های مختلف است، می‌داند که چه زمانی لباس باید فیت بدن باشد و  یا  نیاز به ایجاد آزادی حرکتی و فضای بیش‌تر می‌باشد. استفاده از این تجربه در صنعت چاپ سه بعدی مد به این معناست که طرح‌ها با استفاده از علمی مشابه دانش مستتر در برش الگو، با این فناوری تطبیق داده شوند. در طراحی مد سنتی برای ایجاد تناسب لباس بر روی منحنی بدن، از درز در الگوی لباس استفاده می‌شود.  این فرآیند در طراحی سه بعدی به الگوهایی از ساختارهای منسوجی تبدیل می‌شود که به صورت طراحی شده در نواحی مناسب قرار می‌گیرند تا آزادی حرکتی معادل با طرح‌های سنتی را در لباس ایجاد کنند. در جاهایی از لباس که به حرکت بیش‌تری نیاز است، می‌توان این اتصالات و یا ساختارها را کوچک‌تر کرد و در نواحی با حرکت کمتر اندازه‌ی آن‌ها را افزایش داد. تصویر زیر برخی از پیشرفت‌های اولیه در زمینه‌ برنامه‌ی ۳Ds Max را نشان می‌دهد.

شکل۱- ساختارهای سه بعدی طراحی شده با نرم‌افزار CAD برای ارائه در کنفرانس برش الگوی دانشگاه هادرزفیلد.

 

شناخت ساختارهای نساجی

یک طراح مد با تجربه‌ که با بسیاری از منسوجات تاری-پودی و حلقوی در طراحی مد سروکار دارد، به راحتی می‌داند که آیا در یک طرح خاص به پارچه‌ کشسان و یا پارچه‌ تاری-پودی نیاز است یا نه و بر این اساس می‌تواند طرح را تغییر دهد. اگرچه مواد و ساختارهای مورد استفاده در چاپ سه بعدی مشابه مواد و ساختارهای مورد استفاده در مد نیستند، اما طراحان مد می‌دانند که یک ساختارمنسوجی معادل باید به گونه‌ای طراحی شود که برای کاربرد در نظر گرفته روی بدن مناسب باشد. در چاپ سه بعدی نمی‌توان ساختارهای تاری-پودی و یا حلقوی‌بافت را شبیه‌سازی کرد. به همین دلیل نیاز به طراحی ساختارهای جدیدی است که بتوانند از خصوصیات مشابهی به این منسوجات برخوردار باشند.

نقاط ضعف

سیستم سه بعدی CAD (نرم‌افزار ۳Ds MAX)

محققین علاوه بر طراحی منسوجات و لباس‌های سه بعدی باید بیاموزند که چگونه از نرم‌افزار برای طراحی لباس استفاده کنند. محققان در زمینه‌ لباس‌های مردانه برنامه‌ CAD را با استفاده از نرم‌افزار Adobe Illustrator طراحی کرده‌اند تا بتوان با ترسیم طرح‌های دو بعدی آن‌ها را برای تولید به کارخانه‌ تولیدکنندگان لباس ارسال کرد. این مرحله‌ گذار آسان نبوده و موانعی بر سر راه آن وجود دارد و در کنار تحقیقات باید به سطحی از مهارت کار با نرم‌افزار سه بعدی دست یافت تا بتوان طرح‌های مناسب را ترسیم کرد. از نرم‌افزار ۳Ds MAX برای ترسیم ساختارهای منسوجی سه بعدی استفاده می‌شود. اگرچه  از نظر کارکرد بین این نرم‌افزار و نرم‌افزارهای قبلی شباهت‌هایی وجود دارد، اما دستورات استفاده شده در این نرم‌افزار بسیار متفاوت بوده و آموختن آن مانند یاد گرفتن یک زبان جدید می‌باشد.

شکل ۲- طرح CAD سه بعدی منسوج تولید شده توسط شرکت Skinspiration.

شناخت مواد

برخلاف روش طراحی مد سنتی، هیچ پیش‌نیازی برای شناخت چگونگی حرکت و واکنش مواد مورد استفاده در چاپ سه بعدی وجود ندارد. مواد مورد استفاده در چاپ سه بعدی جدی بوده و این شناخت باید از طریق آزمون کردن و طراحی سه بعدی ایجاد شود. تنها در این صورت است که این طراحی‌ها می‌توانند از حداکثر راندمان عملکردی برخوردار باشند و در غیر این صورت طراحی انجام شده نامطلوب خواهد بود. عدم شناخت نسبت به چگونگی حرکت و یا واکنش یک ماده یا شکل‌ها و ساختارهای خاص منجر به طراحی می‌شود که چاپ آن نیز موفقیت‌آمیز نخواهد بود. در این تحقیق ارزیابی اولیه‌ دقیقی برر روی مواد و روش‌های تولید انجام شده است. در تصویر زیر روش‌های تولید با چاپ‌گر سه بعدی Polyjet و برش لیزری FDM مورد ارزیابی قرار گرفته شده‌اند.

شکل ۳- تحقیق بر روی موافقان و مخالفان روش‌های تولید و مواد مورد استفاده در فناوری چاپ سه بعدی.

روش طراحان مهندسی/ محصول

طراحان مد از سال ۱۹۹۴ از نرم‌افزار ۳D studio، از سال ۱۹۸۴ از نرم‌افزار ترسیمی اتوکد و از سال ۱۹۹۶ از نرم‌افزار Solid works استفاده می‌کنند. بنابریان شناخت زیادی از سیستم‌های سه بعدی CAD دارند. طراحان مد به مدت چندین سال از چاپ‌گرهای سه بعدی فقط برای تحقیق و تدریس استفاده می‌کردند و محصولات ثبت اختراع شده‌ جدید با استفاده از این چاپ‌گرهای سه بعدی تولید شده است. در شکل زیر یک کلاهک خنک‌کننده‌ ساخته شده توسط قالب چاپ شده به روش سه بعدی نشان داده شده است. تولید قالب یکی از روش‌های طراحان محصول برای استفاده از چاپ‌گرهای سه‌ بعدی و تولید محصولات خلاقانه می‌باشد.

شکل۴- خنک‌کننده‌های شرکت Dr. Unver و Paxman  مبدل گرما : کلاهک خنک‌کننده‌ جمجمه.

نقاط قوت

داشتن مهارت‌ کار با نرم‌افراز سه بعدی CAD و چاپگرهای سه بعدی برای یک طراح محصول که قرار است یک پروژه‌ طراحی با چاپ سه بعدی را انجام بدهد، یک سرمایه محسوب می‌شود. آشنایی با روش خلق ساختارهای مختلف در نرم‌افزار ۳Ds Max یک مزیت محسوب شده و با همراهی با یک طراح مد می‌توان ساختاری را با استفاده از چاپگر سه بعدی خلق کرد که برای بدن نیز مناسب باشد. شناخت مواد مورد استفاده در چاپ سه بعدی و خصوصیات آن‌ها و ماشین‌آلات چاپ فوق‌العاده با ارزش بوده و طراح محصول با استفاده از ایده‌های طراح مد برای ساختار لباس می‌تواند تنظیمات درست چاپ‌گر را انجام داده و مواد مناسب را برای خلق این ساختار انتخاب کند.

طراح محصول بیش‌تر زمان خود را صرف ارزیابی طرح، ساخت مدل، بررسی تناسب طرح و کارکرد آن می‌کند. همان گونه که در شکل زیر دیده می‌شود، در تعدادی از پروژه‌‌ها از چاپ سه بعدی فلز و پلاستیک استفاده شده و کاربردهای بالقوه‌ی آن‌ها برای طراحی و تولید مورد بررسی قرار گرفته شده است.

شکل۵- جدول فرآیند چاپ سه بعدی

نقاط ضعف

طراح محصول درست برخلاف طراح مد هیچ شناختی نسبت به مد و تناسب لباس و غیره ندارد. با این حال، این طراحان چیزهایی را در گذشته طراحی کرده‌اند که مانند کلاهک فیت بدن هستند و لزوماً به گونه‌ای طراحی نشده‌اند که حرکاتی مشابه حرکات لباس را تامین کنند. از سوی دیگر دانستن این که چه مدی برای فرد مناسب است و یا کدام جزئیات مؤثر بر زیبایی خوشایند مصرف‌کننده می‌باشد نیز، جزء مسائل مهم در طراحی محصول محسوب نمی‌شوند.

مقایسه‌ی دو روش

دو نمودار زیر مسیرهای انجام مراحل در طراحی مد سنتی و طراحی مد با استفاده از چاپ‌گر سه بعدی را نشان می‌دهند. نمودار اول مربوط به برنامه‌ریزی کاری است که قرار است قبل از طراحی سه بعدی انجام شود. نمودار دوم نیز کاری است که در عمل انجام می‌شود.

با توجه به این که طراح در طراحی مد سنتی از موادی که با آن کار خواهد کرد و چگونگی انجام طراحی برای این مواد آشنایی دارد و مجبور نیست که خود منسوج اولیه را نیز طراحی کند، اختلاف بین این دو روش بسیار فاحش است. در فرآیند وقاعی با توجه به نوظهور بودن آن منسوجات چاپ شده به روش سه بعدی از قبل موجود نیستند تا طراحی روی آن‌ها صورت بگیرد. بنابراین، پروژه از طراحی منسوج شروع می‌شود و نه لباس.

در چند سال آینده با انجام تحقیقات و ابتکارات بیش‌تر در این زمینه، میزان منسوجات از قبل مهیا برای چاپ به شکل‌ طرح‌های قابل پوشیدن افزایش خواهد یافت. اما تا آن زمان محققان باید ساختارهای جدیدی را برای موادی که در این روش از آن‌ها استفاده می‌شود طراحی کرده و خصوصیات و محدودیت‌های آن‌ها را بررسی کنند. زیرا این ساختارها دیگر شبیه پارچه نخواهند بود.

شکل۶- برنامه‌ پیشنهادی اصلی  برای مسیر انجام مراحل.

شکل۷- برنامه‌ پیشنهادی اصلاح شده برای مسیر انجام مراحل.

نتیجه‌گیری

به طور خلاصه می‌توان گفت که برای ترغیب و انجام مطالعات و تحقیقات بین رشته‌ای بیش‌تر، به راه‌حل‌های خلاقانه‌تری نیاز است.

برای ایجاد محیط کار ترکیبی، آزمایشگاه یا کارگاه مد مانند استودیوی XO تأسیس شده که محیط کار آن به چهار قسمت تقسیم می‌شود. این چهار قسمت عبارتند از بخش ُبرش الگو و ماشین‌آلات دوزندگی، بخش کد نویسی و برنامه‌نویسی، بخش چاپ سه بعدی و طراحی CAD و در نهایت کارگاهی با ابزار مناسب که طراحان می‌توانند مواد سخت و نرم را مشابه روش‌های سنتی با هم ترکیب کنند. در این محیط کار همه دست به دست هم داده و با استفاده از تخصص‌های بین رشته‌ای، بین دو یا چند بخش همکاری مشترک صورت می‌گیرد. پیشنهادی که می‌توان برای این محیط کار ارائه نمود، افزودن یک آزمایشگاه علمی با هدف تولید مواد زیستی می‌باشد که هم از نظر ابداع و نوآوری و هم از نقطه نظر دوام و پایداری قابل قبول باشند.

نقاط ضعف و قدرت دو گروه از طراحان مستقیماً به تعریف کار هر یک از این گروه‌ها در یک پروژه ارتباط دارد. نیاز به انجام کار بین رشته‌ای ضروری است. زیرا به مهارت‌های متفاوتی برای انجام پروژه‌ها نیاز است. اگرچه، در هر دو روش توانایی فنی موردنیاز می‌باشد، اما هدف اصلی طراحی محصول تولید محصولی قابل رقابت در بازار، کارکرد آن کالا و هدف اصلی طراح مد رسیدن به شکل مناسب از محصول می‌باشد. بنابراین ترکیب این دو هدف اهمیت دارد.

طراحان سرانجام مجبور خواهند شد تا مهارت‌های فنی بیش‌تری را در زمینه‌ی کاری خود کسب کنند. زیرا با توجه به فرآیند سریع‌تر طراحی طرح‌های سه بعدی خیال‌پردازانه، خلاقیت در تولید محصول به شدت افزایش یافته و با حضور طراحان ترکیبی که از قابلیت طراحی مد و محصول به طور هم‌زمان برخوردارند، به همکاری کمتری بین دو گروه از طراحان نیاز خواهد بود.