فرش ماشینی از مهمترین بخشهای صنعت نساجی به حساب می آید و حدود ۴۰ درصد ظرفیت نساجی کشور در این بخش متمرکز شده است. به علاوه حجم بالای تولید و ارزش افزوده قابل توجه آن وجود تکنولوژیهای متنوع در این زمینه باعث شده است تا صنعت فرش ماشینی از جذابترین حوزه های سرمایه گذاری در آسیا و بالاخص ایران باشد. بر همین اساس در این سری از مقالات تلاش میشود تا به معرفی انواع ماشین آلات و زمینههای فنی تولید آنها پرداخته شود.
به طور کلی یک فرش بافته شده دارای یک ساختار سه بعدی شامل سه نوع نخ مختلف به شرح زیر میباشد:
۱- پایل یا نخ خاب فرش
۲- نخ خاب یا پرز فرش، همان نخهای رنگی موجود در قفسه ماشین بافندگی میباشد که براساس ساختار ماشین تعداد رنگ آن متغیر و محدود میباشد. تعداد نخهای خاب موجود در قفسه به نمره شانه ماشین و همچنین عرض آن بستگی دارد. نخهای خاب فرش به صورت U یا V شکل درون بافت قرار میگیرند.
۳- نخ پود
۴- نخ پود به همراه نخ تار یا همان چله بافت برزنت فرش را تشکیل میدهند و همچنین بافت نخهای رنگی خاب به دور نخ پود شکل میگیرد و در مرحله بعد این نخ وظیفه تثبیت ریشه U شکل یا V شکل نخ خاب در بافت فرش را عهده دار میباشد.
۵- نخ چله یا تار
۶- نخ چله به همراه نخ پود، بافت زمینه یا برزنت فرش را تشکیل میدهند که در بافت فرش ماشینی دو نوع نخ چله وجود دارد که به نامهای چله سفت و چله شل معروف هستند.
۷- ۳-۱- چله سفت
۸- این نخ به عنوان جز اصلی بافت برزنت فرش میباشد و معمولا کمترین حرکت در بافت را دارا بوده و ثبات ابعادی فرش مربوط به این نخ بوده و در فرشهای بافت همزمان رو در رو وظیفه دور نگهداشتن فرشهای رو و زیر از یکدیگر را نیز دارا است.
۹- ۳-۲- چله شل
۱۰- این نخ به دلیل نوع حرکت در بافت، اصلی ترین نقش درتغییر انواع بافت برزنت فرش مطابق با نوع بافت نخ خاب را عهده دار میباشد.
۱۱-
۱۲- در ماشینهای بافندگی face to face دو فرش روبروی همدیگر بافته میشود که توسط یک مکانیزم برش بر روی ماشین از یکدیگر جدا میشوند که به نامهای فرش زیر و فرش رو نامگذاری میشوند.
۱۳- در ماشینهای بافندگی، ویلتون ،گیلیم،آکس مینستریک فرش یکرو بافته میشود.
۱۴-
۱۵- ماشینهای بافندگی فرش
۱۶- تکنولوژی بافت فرش ماشینی در انحصار دو شرکت معتبر اروپایی وندویل بلژیک و شونهر آلمان میباشد که در این مقاله به برسی ماشینهای بافندگی شرکت وندویل پرداخت خواهد شد:
انواع ماشینهای بافندگی فرش
۱-ماشینهای بافندگی آکس مینسترCarpet Axminster
یکی از ماشینهای آکس مینستر به نام MAX63 میباشد که فرشهایی با تعداد رنگ ۱۶ می بافد.
این ماشینها به صورت تک رپیری عملیات بافت را انجام میدهد. رپیر پود را در داخل دهنه قرار میدهد و گریپر پایل را در فرش قرار میدهد. در این تکنیک بافت فرش نخ پایل اینکورپوریتد (خاب مرده) وجود ندارد.
در اولین سیکل بافت رپیر نخ پود را داخل فرش قرار میدهد.گریپر در حال بالا بردن پایل قبلی بافت میباشد (شکل ۱). گریپر، نخ رنگی مورد نظر را از کریر نخ رنگی میگیرد.
شکل ۱
در دومین سیکل بافت نخ پایل بریده میشود و گریپر در وضعیت پایین خود قرار میگیرد. در این لحظه رپیر جهت پود گزاری وارد دهنده بافت فرش میشود. یکی از از پایههای ریشه خاب فرش که به شکلu شکل میباشد درون فرش قرار میگیرد. در این لحظه چنگک در درون دهنه کار قرار گرفته و ریشه نخ خاب قبلی را به صورت عمودی نگه میدارد. (شکل ۲)
شکل ۲
در سومین سیکل بافت در حالی که گریپر نخ رنگی در پایین ترین حالت خود قرار دارد پود گذاری توسط رپیر در داخل فرش انجام میگردد. (شکل۳)
شکل۳
در شکل زیر تکنیکهای بافت در ماشی اکس مینستر تک رپیری در دو حالتcorinthian .وkardax به دو صورت ۲-shot (دوپودی) و ۳-shot (سه پودی) و همچنین نوع بافت برزنت ۱/۲ فرش را در سیکلهای متعدد بافت را نشان میدهد. (شکل۴)
شکل شماره۴