نقدی برفضای مد و لباس ایرانی و اسلامی
نقدی برفضای مد و لباس ایرانی و اسلامی
کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور چند سالی است که حرکت خود را شروع نموده و تلاش‌ها و فعالیت‌های متعددی را نیز انجام داده است. برگزاری جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر، نشاط عمومی در مقابل دانشگاهها، سازماندهی طراحان لباس و اساتید دانشگاه و دعوت همگانی از نخبگان مرتبط و از همه مهمتر، تدوین سیاست‌های کل مد و لباس کشور از جمله مهم‌ترین دستاوردهایی است که این نهاد در سال‌های اخیر با کیفیتی قابل قبول انجام داده است. با توجه به فضای پیش رو، برخی انتقادات سازنده نیز وجود دارد که توجه به آنها شاید خالی از لطف نباشد:
۱- انطباق جریان اصلی مد و لباس با ایران ۱۴۰۴
اگر از طراحان لباس و اساتید محترم این حوزه سوال شود که آیا با سند چشم‌انداز کشور در سال ۱۴۰۴ آشنا هستید و یا اینکه، آن را چندبار مطالعه نموده‌اید، مشخص نیست چه جوابی دریافت شود؛ اما، حتم به یقین، بخش کثیری از این عزیزان ارجمند آگاهی لازم و کافی از این موضوع را نخواهند داشت؛ چراکه چندی پیش، حتی رؤسای دانشگاه‌های کشور نیز حتی نمی‌دانستند که سند چشم‌انداز چند صفحه است، چه برسد به اطلاع از محتوای آن!؟
این امر مساله بسیار مهمی است؛ چراکه، در یک کار ملی و یک حرکت کلان، تمام شئون آن باید از لحاظ اندیشه به یک آرمان و هدف بیندیشند و تفاوت در نگاه به هدف منجر به خسران خواهد بود. پس، یکی از وظایف اصلی که بنیاد ملی مد و لباس کشور باید آن را به عنوان یک مساله اصلی و سرخط قرار دهد، تدوین برنامه‌ها و آگاه‌سازی بدنه عضو و زیرمجموعه خود در حوزه سند چشم‌انداز و برنامه‌های منطبق با آن است تا سرعت تغییر و تحول و همچنین، بازده فعالیت‌ها رشد چشمگیری یابد و از سوی دیگر، مرز بین کار صحیح و ناصحیح براساس این سند تعیین گردد.
شاخصه مهم و انسانی دیگری که سند چشم‌انداز برای حوزه مد و لباس کشور به ارمغان خواهد آورد، ارائه سرخط‌های اصلی حرکت است و بنیاد به خوبی می‌تواند این سرخط‌ها را بر اساس رسالت خود و وظایف قانونی محوله‌اش، شناسایی و برنامه‌ریزی‌های چند‌دهه‌ای نماید.
۲- صنعت مد و لباس و آمادگی آن برای مبارزه با مقوله جهانی شدن
در شرایطی که تحریم‌های ظالمانه علیه کشور، مشکلاتی را به وجود آورده است و تامین بسیاری از نیازهای اصلی کشور مانند دارو و مواد اولیه صنعت با دشواری‌های زیاد مهیا می‌گردد، انواع البسه قاچاق و غیرقاچاق در سطح بازارهای کشور با برندهای اصلی و قلابی پخش می‌شود، نهادهای نظارتی نیز نتوانسته‌اند قدم موثری را برای کنترل و مهار آن بردارند و این مساله، مؤید جنگی است که در عرصه اقتصاد پوشاک به عنوان دومین نیاز اصلی بشر روی داده است و در قالب مد و لباس روز دنیا در تمام عرصه‌های جامعه رخ‌نمایی می‌کند. این مهم، تاحدی بارز شده است که نمایندگان مجلس نیز چندی پیش به بررسی وضعیت پوشش در کشور پرداختند و تلاش‌هایی را برای تصویب قوانین و یا پیگیری اجرای مصوبات مغفول‌مانده خود کردند.
حال، مد و لباس کشور در این جنگ نابرابر باید چه کند؟! آیا سیر کنونی در راستای مبارزه است و آیا طراحان مد و لباس کشور انگیزه جنگیدن را برای بقای خود و حفظ دستاوردهای ارزشی انقلاب دارند؟! این موضوع، مساله‌ای است که امروز دغدغه‌ای مهم شده است و اگر دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های فعال در حوزه مد و لباس خود را برای این نبرد سهمگین مهیا نسازند، رفته رفته محکوم به عدم می‌شوند و مشکلات بسیاری که امروز صنعت پوشاک کشور را تهدید می‌کند، عدم احساس مسئولیت در این میدان جنگ مرگبار است که هم از ناحیه برخی مسوولین کشور و هم از ناحیه تشکل‌ها و نهادهای بخش خصوصی مفغول مانده است.
در سند چشم‌انداز، مساله تاثیرگذاری و الهام‌بخشی از جمله نکاتی است که در همین راستا باید به صورت ویژه به آن نگاه شود و فراتراز آن باید بدانیم که حوزه مد فارغ از مقوله اقتصادش، یک مساله کاملاً علمی است و ما نیاز به تولید دانش در این حوزه را در شرایط فعلی بیش از پیش احساس می‌نماییم؛ دانشی که ریشه‌هایش در تاریخ ایران و اسلام باشد نه در دانشگاه‌های ایتالیا، فرانسه و انگلیس.
هرچندکه، مطالعه تجربیات غرب و شرق نیز امری حتمی و ضروری است، اما، مساله تقلید مقوله‌ای ویرانگر است که اگر بیش از این در اذهان متخصصین حوزه مد و دست‌اندرکارانش ریشه بدواند، در آینده نزدیک دچار خودباختگی همه‌گیر خواهیم شد.
۳- رهبری بر دنیای مد اسلامی نه پیروی
مساله دیگری که براساس چشم‌انداز می‌توان استنباط نمود، موضوع رهبریت در عالم مد اسلامی است که باید جزء اهداف اصلی قرار گیرد. لباس به عنوان یک پرچم و نهاد فکری و عقیدتی هر انسان در علم جامعه‌شناسی و روانشناسی موردارزیابی قرار می‌گیرد. پس، این ظرفیت وجود دارد تا ایران اسلامی که خود را ام‌القری جهان اسلام می‌داند و قائل به رهبریت جامعه اسلامی است، در میدان عمل نیز علاوه بر تولید محصولات فرهنگی و مذاکرات سیاسی، اقدام به تولید مد اسلامی با تمدن اسلامی نماید و از آن، برای مبارزه با استکبار و جهان‌خواری استفاده نماید. برهمین اساس، نویسنده پیشنهاد می‌دهد تا در حوزه مد و لباس رویکردی جدید با شعار “هر لباس، یک پرچم علیه استکبار و جهان‌خواری” به وجود آید و در ذیل آن، طراحان جهانی همفکر، سازماندهی شوند تا بدون هزینه خاصی با تولید محتواهای مربوط به زمینه مبارزه همه‌گیر با جهانی شدن و استکبار فراهم گردد و ما از حالت انفعال در طراحی به تحرکی جهانی وارد می‌شویم تا در مدت زمان کوتاهی اثرات خوبی را در عرصه بین‌المللی داشته باشیم.
نامه‌های رهبر انقلاب به جوانان اروپا و همچنین، تشویق ایشان به مطالعه و تحقیق در حوزه مسائل اسلامی، این ظرفیت را بیش از پیش مهیا نموده است و زمان حاضر، شاید بهترین زمان برای تحقق تمدن اسلامی با پایتختی ایران عزیز است. امروزه، در فضا، نانو، سیاست، ورزش، علم و علوم پزشکی ایران به عنوان یک کشور توسعه یافته است و معنای آن این است که در حوزه مد نیز ما می‌توانیم توسعه یافته باشیم.
۴- نبود اندیشکده‌های تخصصی
فعالیت دانشگاهها، حجم بالای علاقمندان به یادگیری طراحی و توسعه فضای مد و لباس کشور و همچنین، وجود شرکت‌های قوی و توانمند ایرانی با برندهای خوب در سطح کشور، همه و همه حاکی از ظرفیت خود حوزه مد و لباس کشور است.
اما، خلاء وجود اندیشکده‌ها و پژوهشگاه‌های تخصصی که همزمان مسائل جامعه‌شناسی، روانشناسی، احکام اسلامی لباس و پوشش، اقتصاد مد، مواد اولیه و صنعت نساجی و مسائل مرتبط دیگر را رصد نموده و برای رشد و توسعه آنها تدبیر نماید، به وضوح احساس می‌شود. انجام فعالیت‌های جزیره‌ای، موازی‌‌کاری‌های هزینه‌ساز و از همه مهمتر، اتلاف زمان و درگیری‌های درون گروهی، همه و همه حرکت جریان مد و لباس کشور را کند می‌کند و در بسیاری از زمینه‌های دیگرعلمی، وجود این مکان‌ها و حضور اندیشمندان موجب تسریع روند رشد شده است که این تجربه برای حوزه مد و لباس و فارغ از فضای دانشگاه و در سطحی کلان‌تر بسیار ضروری به نظر می‌رسد.
اساساً، در نظام جمهوری اسلامی جریان‌هایی که با نیت خالص و برای رضای خداوند، سازماندهی شده اند، توانسته‌اند در مدت زمان کوتاهی تبدیل به یک جریان اصلی شده و در راستای حمایت از انقلاب، فرهنگ و اقتصاد کشور گام بردارند و در موضوع مد نیز این مساله به وضوح دیده می‌شود و امید می‌رود که نیت‌های خالص، فارغ از منافع شخصی و جریان‌های اقتصادی به عنوان یک وظیفه ملی و دینی در راستای تحقق اهداف سال ۱۴۰۴ کشور، به فضل خداوند با سرعت هرچه بیشتر به انجام وظیفه و ادای تکلیف بپردازند.
باشد که دست غیب خداوند نیز همچون گذشته، گره‌گشای مشکلاتشان باشد.