منسوجات پزشکی

مقدمه
صنعت نساجی به دلیل کاربردهای بی شمار و روز افزون در صنایع مختلف و زمینه های گوناگون زندگی بشر، همواره مورد توجه خاص بوده است و از مهمترین کاربردهای آن می توان به بخش پزشکی و سایر قسمتهای مرتبط با سلامت و بهداشت انسان، اشاره نمود که طی سالهای اخیر، با پیشرفتها و نوآوری های متنوع، توسعه و گسترش چشم گیری داشته است. هدف از این مقاله، ارائه کاربردهای ویژه ی محصولاتی از صنعت نساجی در زمینه ی پزشکی و بالاخص جراحی است که به دلیل خواص ویژه و تنوع تولید، کاربردهای منحصر به فردی را به خود اختصاص داده اند.
از آن جا که مواد و محصولات نساجی با توجه به نیازهای خاص طراحی می شوند، لذا جهت کاربردهای مختلف جراحی و پزشکی که نیاز به خصوصیاتی همچون استحکام، انعطاف پذیری، رطوبت و نفوذ پذیری هوا دارند، مناسب می باشند. از جمله این مواد نخهای چند فیلامتی و تک فیلامنتی، پارچه های تاری پودی و حلقوی، بی بافت ها و ساختارهای کامپوزیتی هستند که منجر به تعدد و گسترش کاربرد از یک نخ بخیه ساده و پارچه های ساده برای نظافت و پوشاندن محیط های غیر جراحی در اتاق عمل، تا ساختارهای پیچیده و ترکیبی جایگزین استخوان می گردد. به طور کلی، مواد نساجی مورد استفاده در بخش پزشکی و سایر قسمتهای مرتبط با آن را می توان به چهار گروه عمده تقسیم بندی نمودن :
• مواد غیر قابل کاشت (مصارف خارجی) : پانسمان های زخم، بانداژ ها، گچ ها و غیره.
• اعضای مصنوعی: کلیه، کبد، ریه مصنوعی.
• مواد قابل کاشت : بخیه ها، بافت های عروقی، رباط های مصنوعی، مفصل های مصنوعی و غیره.
• محصولات بیمارستانی: ملحفه ها، پوشاک، لباس های جراحی، تمیز کننده ها و غیره.

اکثر محصولات بهداشتی تولید شده در سطح جهان یکبار مصرف هستند مگر در موارد محدودی که پس ماند آنها قابل استفاده مجدد باشد. طبق نظرسنجی انجام گرفته در آمریکا در طول دهه ۱۹۹۰-۱۹۸۰ میلادی، نقطه شروع پیشرفت منسوجات پزشکی در نرخ سالانه ۱۱ % اتفاق افتاده است، در حالی که رشد سالانه در سال های ۱۹۹۹-۲۰۰۰ میلادی حدود ۱۰ % تخمین زده شده است. همچنین در اروپای غربی، به کار گیری منسوجات پزشکی بی بافت در سال های ۱۹۴۷-۱۹۷۰ میلادی از ۳۰۰۰ تن به ۱۹۷۰۰ تن افزایش یافته است به علاوه فروش منسوجات پزشکی در آمریکا در سال ۱۹۸۰ میلادی بالغ بر ۳/۱۱ میلیون دلار و در سال ۱۹۹۰ میلادی، ۱/۳۲ میلیون دلار بوده است. منسوجات پزشکی، در سال ۲۰۰۰ میلادی بازار ۷۶ بیلیون دلاری آمریکا و ۱۰ % سهم بازار منسوجات فنی اروپا را با توجه به سرعت رشد ۳-۴ % و تولید ۱۰۰۰۰۰ تن الیاف در اختیار داشته است.


نمودار ۱- تولید محصولات یکبار مصرف بهداشتی در آمریکا


نمودار ۲- تولید محصولات بی بافت در اروپای غربی

اگرچه مواد و کالاهای نساجی سالیان متمادی است که به صورت گسترده ای در کاربردهای پزشکی و جراحی استفاده می گردند، اما امروزه کاربردهای جدید تر آنها در حال توسعه است. تحقیقات صورت گرفته بر روى الیاف جدید و تکنیکهای شکل دهی پارچه منجر به پیشرفت متوحات پزشکی و جراحی شده است که مهمترین این پیشرفت ها تولید الیاف متنوع با ایجاد خواصی همچون قابلیت جذب، افزایش استحکام، انعطاف پذیری، نرمی و قابلیت تجزیه بیولوژیکی می باشد.

الیاف بکار رفته
– جنس الیاف

الیاف بکار رفته در پزشکی و جراحی، بر حسب نوع ماده ساختاری (طبیعی با مصنوعی) و یا دارا بودن قابلیت تجزیه بیولوژیکی، دسته بندی می شوند اما کلیه آنها باید غیرسمی، غیر حساسیت زا و غیر سرطان زا بوده و قابلیت استریلیزه شدن بدون تغییر در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی را داشته باشند. الیاف طبیعی رایج مصرفی، پنبه و ابریشم می باشند، اما الیاف سلولزی بازیافتی (ویسکوز ریون) نیز در محصولات بیمارستانی و مواد غیر قابل کاشت به صورت وسیع به کار گرفته می شوند. تنوع زیاد محصولات و نیازهای خاص در پزشکی باعث استفاده از خصوصیات بی نظیر الیاف مصنوعی (پلی استر، پلی آمید، پلی تترافلوئورواتیلن ، پلی پروپیلن، کربن، شیشه و… شده است. دومین دسته بندی به میزان قابلیت جذب یا تجزیه بیولوژیکی مربوط است، الیاف قابل تجزیه بیولوژیکی (قابل جذب) به الیافی اطلاق می شود که در طول ۳-۲ ماه بعد از کاشت توسط بدن جذب میشوند و شامل پنبه، ویسکوز ریون، پلی آمید، پلی یورتان، کولاژن و آلجیناتمی باشد. به الیافی که به آهستگی توسط بدن جذب شده و زمان تجزیه شدن آنها بیش از ۶ ماه است، الیاف غیر قابل تجزیه بیولوژیکی می گویند که شامل پلی استر (مانند داکرون)، پلی پروپیلن، PTFE و کربن هستن
۲- الیاف ویژه
به کارگیری پلیمرهای طبیعی مختلف از جمله کولاژن، الجینات، کیتین، کیتوسان و… برای پانسمان های پیشرفته ضروری می باشد. کولاژن به دست آمده از پوست گاو، پروتئینی به شکل الیاف و هیدروژل (ژلاتین) است که به عنوان نخ بخیه مورد استفاده قرار می گیرد و علاوه بر داشتن استحکامی همچون ابریشم، قابل تجزیه بیولوژیکی است. با پیوند عرضی کولاژن در محلول آبی ۵-۱۰ %، هیدروژل شفاف با قابلیت نفوذپذیری بالا تشکیل می شود که از آن در لنزهای چشمی نرم استفاده می گردد. الیاف آلجیناتکلسیم تولید شده از جلبک های نوع لامیناریا دارای خصوصیات التیام بخشی هستند که در معالجه محدوده ی وسیعی از زخم ها و پانسمان ها به دلیل غیرسمی بودن، قابل تجزیه بیولوژیکی و انعقاد خون بکار می رود. کیتین، پلی ساکاریدی که از پوست خرچنگ و میگو تولید می شود، دارای بهترین خاصیت لخته زدایی است که می تواند توسط بدن جذب و سرعت درمان را بهبود دهد. پارچه های بی بافت کیتین بکار رفته در پوست مصنوعی، همچون ساختار پوست جدید به بدن می چسبند و روند بهبودی و کاهش سریع درد را به همراه دارند. واکنش کیتین با قلیا باعث به وجود آمدن کیتوسان شده که می تواند به صورت فیلامنت با استحکامی مشابه همانند ویسکوز ریون ریسیده شود. هم اکنون کیتوسان به عنوان غشائی برای رهایش تدریجی دارو بکار می رود. الیاف دیگری همچون پلی کاپرولاکتون و پلی پروپیلاکتون با الیاف سلولزی مخلوط شده و بافت های قابل تجزیه بیولوژیکی ارزان و بسیار منعطف را تولید کرده اند همچنین الیاف ذوب ریسی حاصل از پلی لاکتیک اسید دارای استحکام و خواص حرارتی مشابه نایلون و قابل تجزیه بیولوژیکی هستند.
مواد غیر قابل کاشت
۱-کاربرد

این مواد برای استعمال خارجی در بدن به کار گرفته می شوند و ممکن است در تماس با پوست مصرف شود. جدول ۱ الیاف مورد استفاده در این بخش و روش اصلی ساخت آن ها را شرح می دهد.

جدول ۱- مواد غیر قابل کاشت

٢- پانسمان
تعدادی از انواع پانسمان ها (بانداژهای زخم) برای کاربردهای متنوع جراحی و پزشکی استفاده می شوند (شکل ۱). وظیفه این پانسمان ها حفاظت در برابر عفونت، جذب خون، ترشحات و چرک، التیام بخشی و استفاده از دارو بر روی زخم است. پانسمان معمولی، کامپوزیتی متشکل از سه قسمت لایه جاذب بین لایه ای، لایه در تماس با زخم و مواد اولیه انعطاف پذیر است.
پدهای جاذب، علاوه بر جذب خون و مایعات اثر کاشیونینگ را نیز به همراه دارند. لایه در تماس با زخم بایستی مانع چسبیدن پانسمان به زخم شود و به آسانی بدون هیچگونه آسیب به بافت جدید ایجاد شده، برداشته شود. برای بکارگیری پانسمان بر روی زخم مواد اولیه آن به وسیله چسب های اکریلیکی پوشانده می شوند.
بکارگیری الیاف کولاژن، آلجینات و کیتین به دلیل تسریع در فرآیند درمان، پیشرفت موفقیت آمیزی را در پزشکی و جراحی داشته اند. بکارگیری الیاف آلجینات به عنوان لایه های در تماس با زخم و تقابل بین آلجینات و ترشحات زخم منجر به تولید ژل آلجینات کلسیم/سدیم می گردد که علاوه بر خصوصیاتی همچون آبدوستی، نفوذ پذیری توسط اکسیژن و ضد باکتری، فرآیند ترمیم و تشکیل بافت ها را بهبود می بخشد از انواع دیگر پانسمان های زخم می توان به گاز ، پارچه زخم بندی و لایی اشاره کرد. گاز دارای یک بافت باز است که پوشش آن با پارافین برای معالجه سوختگی خصوصاً سوختگی با آب گرم استفاده می گردد البته گاز به شکل پد نیز در مصارف جراحی به عنوان ماده جاذب به کار می رود. پارچه زخم بندی یک پارچه با بافت تافته (ساده) است که به عنوان پانسمان های محافظ در کمک های اولیه و سوختگی معمولی استفاده می شود. لایی ها، مواد با جاذبیت بالایی می باشند که به همراه پارچه های بی بافت (برای جلوگیری از چسبیدن زخم به الیاف) استفاده می گردند.


شکل ۱ انواع منسوجات به کار رفته در پزشکی

۳- بانداژ
بانداژها می توانند بصورت تاری پودی، حلقوی، بی بافت و الاستیک یا غیر الاستیک باشند. کاربرد رایج آنها، نگهداری پانسمان روی زخم است. هر بانداژی شامل پارچه های حلقوی سبک وزن یا بافت توری ساده است که از نوارهای بریده پنبه یا ویسکوز تولید و سپس شستشو، سفیدگری و استریلیزه شده اند و در این میان استفاده از نخ های الاستیکی در ساختار پارچه به حفظ و شکل دهی این خصوصیات کمک شایانی کرده است. بانداژهای با بافت حلقوی می توانند به شکل لوله ای با قطرهای مختلف توسط ماشینهای حلقوی پودی یا تاری تولید شوند. خصوصیت کشسانی نخ های پنبه ای کرپ تاری و پودی با تاب بالا در کنترل پیچ خوردگی مفاصل و کشیدگی در رباطها و تاندون های بدن موثر واقع می گردد. خصوصیاتی مشابه آن نیز می تواند توسط بافتن دو تار با هم -یک چله تحت تنش نرمال و دیگری تحت تنش زیاد- بدست آید. هنگامی که میزان تنش کافی باشد، خصلت برگشت پذیری و استرچ بانداژ، منجر به تقویت اندام های رگ به رگ شده می گردد. بانداژهای متراکم برای معالجه و لخته زدایی عمیق رگ، زخم پا و رگ های واریسی بکار برده می شوند و برای ایجاد میزان فشردگی مورد نیاز روی پا با اعمال کشش ثابت، طراحی شده اند. بانداژهای متراکم با توجه به میزان فشردگی (فشار فوق العاده زیاد، زیاد، ملایم و کم) اعمالی به مچ پا و نیز برحسب نوع بافت (تاری و پودی از پنبه، نخ های الاستومری و یا حلقوی تاری پودی) به دو صورت لوله ای یا چسبان می باشند. بانداژهای بالشچه ای ارتوپدی (مخصوص افراد دارای پوکی استخوان) از فوم های پلی یورتان، الیاف پلی استر، پلی پروپیلن و یا مخلوطی از الیاف طبیعی و مصنوعی تولید می شوند که زیر قالب های گچ و بانداژهای متراکم بکار برده می شوند و منجر به تولید لایه ای می گردد که از ناراحتی و درد جلوگیری می کند. بی بافت های سوزنی برای نگهداری الیاف پرزدار و پفکی(حجیم) در بانداژهای بالشچه ای ارتوپدی بکار می رود. نمونه هایی از بانداژها و محصولات غیر قابل کاشت (استعمال خارجی) در شکل ۲ نشان داده شده است.


شکل ۲- انواع مختلف بانداژها و کاربردهای آنها، (aبانداژهای مسلح الاستیکی (b بانداژهای انگشتی لوله ای (c لباس شبکه ای الاستیکی لوله ای (d بانداژهای نگهدارنده لوله ای (مانند جوراب) (e,f بانداژهای قالب های ارتوپدی (g دستکش های فشاری (h جوراب های ضد انسداد جریان خون در رگ ها

اعضای مصنوعی
اعضای مصنوعی، ارگان ها و اعضای مکانیکی ای هستند که به منظور تصفیه خون به کار برده می شوند و شامل کلیه مصنوعی (دیالیز کننده)، کبد مصنوعی و ریه مکانیکی می باشد. کارایی این تجهیزات ناشی از تکنولوژی الیاف می باشند که در جدول ۲ وظیفه هر وسیله و مواد به کار رفته در ساختار آن شرح داده شده است.
وظیفه کلیه مصنوعی، گردش خون از میان پوسته ها و غشاء هایی است که ممکن است یک صفحه مسطح یا دسته ای از الیاف سلولزی بازیافتی توخالی به فرم سلوفان باشد که مواد زائد و ناخواسته را جدا می کند.
فیلترهای چند لایه متشکل از لایه های متعدد پارچه های بی بافت سوزنی با دانسیته های متنوع، در بازیابی مواد زائد موثر می باشند. در کبد مصنوعی، از الیاف توخالی یا غشاء هایی مشابه کلیه مصنوعی استفاده می گردد. ریه مصنوعی با غشاءهای دارای سوراخهای بسیار ریز در حد میکرو، قابلیت نفوذ پذیری بالایی نسبت به گازها و نفوذپذیری پائینی نسبت به مایعات دارد که رفتاری مشابه ریه طبیعی داشته که در نتیجه آن اجازه ورود اکسیژن به داخل و تماس با خون را می دهد.

جدول ۲- اعضای مصنوعی

محصولات قابل کاشت
۱- کاربرد

این محصولات در مواردی همچون ترمیم اعضاء بدن اعم از بستن زخم (بخیه ها) یا جایگزینی اعضای بدن (پیوندهای عروقی، رباط های مصنوعی و غیره) استفاده می شوند. جدول ۳ محصولات خاص به کار رفته در این دسته به همراه نوع مواد و روش ساخت آنها را ارائه می دهد. سازگاری بیولوژیکی مهمترین عامل پذیرش مواد نساجی توسط بدن می باشد که چهار عامل کلیدی تعیین کننده چگونگی رفتار بدن در مقابل کاشت عبارتند از:
۱. تخلخل به عنوان مهمترین عامل، تعیین کننده سرعت رشد بافت است.
۲. الیاف با سطح مقطع دایره ای کوچک از الیاف با سطح مقطع نامشخص و بزرگتر برای استفاده در کشت بافت مناسب تر هستند.
۳. الیاف باید عاری از هرگونه آلودگی های سطحی از جمله مواد کمکی، آهار و روغن ها باشند و هیچگونه ماده سمی نباید توسط پلیمر الیاف آزاد شود.
۴. قابلیت تجزیه بیولوژیکی پلیمر بر روی پذیرش کاشت ها توسط بدن موثر می باشد.


شکل ۳- جوراب های کشباف و دیگر محصولات ساخته شده از مواد غیر قابل کاشت (a یقه های گردنی (b پدهای فومی برای آویزان کردن بازو (a مچ بندهای قابل تنظیم (d چکمه های ضد decubitus

جدول ۳- محصولات قابل کاشت

پلی آمید یک ماده با قابلیت واکنش بالا با بدن است که به دلیل تجزیه بیولوژیکی پس از ۲ سال استحکام خود را از دست می دهد. PTFE کمترین واکنش زایی را دارد، و پلی پروپیلن و پلی استر دارای قدرت واکنش پذیری مابین این دو هستند.
۲- بخیه ها
بخیه ها به صورت نخ های تک فیلامنتی با چند فیلامنتی هستند که به دو گروه قابل جذب و غیر قابل جذب تقسیم بندی می شوند. بخیه های قابل جذب بیشتر برای بستن زخمهای داخل بدن و بخیه های غیر قابل جذب برای بستن زخمهای باز (در معرض هوا) استفاده می گردند و وقتی زخم به حد کافی التیام یافت، برداشته می شوند (به اصطلاح رایج کشیده می شود).
۳- کاشت های نرم
خصوصیاتی همچون استحکام و انعطاف پذیری کالاهای نساجی این محصولات را به عنوان کاشت بافت های نرم مناسب نموده است به طوری که در تعدادی از کاربردهای جراحی از این خصوصیات برای جایگزینی تاندون ها، رباط ها و غضروف در عمل جراحی(اصلاحی با تعویضی) استفاده می گردد. تاندون های مصنوعی، به صورت تاری پودی یا نوارهای شبکه ای سوراخ دار توری باف و یا نوارهای احاطه شده با غلاف سیلیکونی هستند که در حین کاشت، تاندون طبیعی می تواند در میان تاندون های مصنوعی حلقه بزند و سپس به منظور اتصال و ارتباط ماهیچه و استخوان به آن، از بخیه استفاده می شود. مواد نساجی که جهت جایگزینی غضروف های زانوی تخریب شده (غضروف های صلیبی جلو) به کار می رود علاوه بر خصلت سازگاری بیولوژیکی می بایستی خصوصیات فیزیکی مورد نیاز هر کاربرد را نیز داشته باشد (شکل ۴).


شکل ۴- غضروف های مصنوعی زانو

کامپوزیت طنابی شکل شامل فیلامنت های کربن و پلی استر، به دلیل استحکام بالا بطور خاص مناسب جایگزینی رباط های زانو می باشند. دو نوع غضروف در بدن وجود دارد که هر کدام وظایف مختلفی را انجام می دهند. غضروف هیالین که سخت و متراکم است و در جایی که سختی مورد نیاز باشد، وجود دارد، غضروف الاستیکی که انعطاف پذیرتر بوده و حفاظت بالشچه ای را فراهم می کند. پلی اتیلن با دانسیته کم که برای جایگزینی غضروف های صورت، بینی، گوش و گلو به کار می رود، ماده ای خاص و مناسب این کاربرد است، زیرا در بسیاری از موارد مشابه غضروف طبیعی عمل می کند. ساختار های کامپوزیتی تقویت شده با الیاف کربن برای پوشاندن قسمت های آسیب دیده غضروف های مفصلی در مفاصل نرم و مایع مفصلی (زانو و…) به دلیل آرتروز بکار گرفته می شوند.
۴- اعضاء ارتوپدی قابل کاشت
اعضاء ارتوپدی قابل کاشت در بافت های سخت به جای استخوان و مفاصل به کار برده می شوند. این مجموعه نیز شامل صفحات ثابت کننده جهت ثابت کردن استخوان های شکسته می باشد، کامپوزیت های تقویت شده با الیاف، با توجه به نیازهایی همچون استحکام ساختاری بالا و خواص سازگاری بیولوژیکی طراحی می شود که برای این کاربردها مورد نیاز است، به طوری که امروزه کاشت های فلزی جایگزین استخوان ها و مفاصل مصنوعی شده است. به منظور بهبود رشد داخلی بافت اطراف کاشت، حصیر بی بافتی ساخته شده از گرافیت و PTFE (تفلون) استفاده می شود که به عنوان سطح مشترک بین کاشت و بافت های نرم و سخت مجاور آن عمل می کند. ساختارهای کامپوزیتی ترکیبی از پلى D، L- لاکتید یورتان و تقویت شده با پلی گلیکولیک اسید دارای عالی ترین خواص فیزیکی هستند. این کامپوزیت می تواند در حین جراحی و در دمای ۶۰ درجه سانتی گراد شکل دهی شود و برای بافت های نرم و سخت، استفاده گردد. رابط های فلزی جراحی با طول ۱۳-۱۳۰ میکرومتر جهت ثابت کردن استخوان های شکسته یا محکم نگاه داشتن اعضاء ارتوپدی قابل کاشت با استخوان بکار برده می شوند.
۵- اعضاء قلبی – عروقی قابل کاشت
پیوندهای عروقی در جراحی به منظور جایگزینی شریان های ضخیم (سرخرگ ها) و سیاهرگ های آسیب دیده با قطرهایmm6، mm8، cm1، به کار برده می شوند. پیوندهای عروقی تجاری موجود، از پلی استر (مانند داکرون) یا PTFE (تفلون) با بافت تاری پودی یا حلقوی هستند. (شکل ۵)


شکل ۵- رگه های مصنوعی

پیوند های شاخه دار یا مستقیم نیز با به کارگیری تکنولوژی بافت حلقوی پودی تاری امکان پذیر است. پیوندهای عروقی پلی استری می تواند به شکل مجعد تثبیت حرارتی شود که خصلت انتقال مواد را بهبود می بخشد. جراح می تواند در حین کاشت طول پیوند را تنظیم کند که به واسطه این عمل به پیوند اجازه داده می شود تا سطح مقطع دایروی خود را حفظ نماید. پیوندهای عروقی متخلخل با بافت حلقوی به پیوندها اجازه جایگزینی با بافت جدید را می دهند. علیرغم این مزیت، گسترش خونریزی به وسیله این خلل و فرج ها به عنوان یکی از مضرات آنها مطرح می گردد. برای کاهش خونریزی از پیوندهای تاری پودی استفاده می شود که خلل و فرج کمتر این پیوندها مانع از رشد داخلی بافت می گردد؛ به علاوه بافت های تاری پودی معمولاً شق تر از بافت های حلقوی هستند.
محصولات بیمارستانی (مواد ضدعفونی کننده و خدمات بیمارستانی و درمانگاهی)
محصولات بیمارستانی مهم ترین و وسیع ترین بخش در زمینه دارویی و جراحی هستند که در اتاق عمل، جراحی با لباس کارمندان و بیماران به کار گرفته می شود. جدول ۴ محصولات به کار رفته همراه با الیاف و روش های تولید آنها را توضیح می دهد. کالاهای نساجی به کار رفته در اتاق عمل شامل لباس های جراحان، کلاه ها و ماسک ها ، پیراهن بیماران و پوشش ها (پارچه های به کار رفته در عمل جراحی برای پوشاندن قسمت های غیر از محل جراحی) است (شکل ۶). این نکته ضروری است که فضای اتاق عمل باید پاک بوده و کنترل شدیدی در ورود هرگونه عفونت و آلودگی صورت پذیرد.


شکل ۶- لباس های جراحی

جدول ۴- محصولات بیمارستانی

از محتمل ترین منابع سرایت عفونت و آلودگی به بیمار، انتقال باکتری ها توسط پرستاران و کارمندان به بیمار می باشد. روپوش های جراحی مانع پخش شدن ذرات آلوده کننده می شوند، لباس های جراحی تاری پودی پنبه ای اگرچه اجازه خروج ذرات را نمی دهند، خود منبع تولید آلودگی های حاصل از گرد و خاک (پرز) هستند. روپوش های جراحی بی بافت یکبار مصرف که برای جلوگیری از انتشار آلودگی به بیمار استفاده می شود اغلب شامل مواد کامپوزیتی همچون فیلم های پلی اتیلن هستند. ماسکهای جراحی، مرکب از لایه میانی خیلی نازک از الیاف فوق طریف شیشه با الیاف مصنوعی میکرو هستند که دو طرف آن با اکریلیک بی بافت با لایه تار عنکبوتی موازی، پوشانده شده اند. خصوصیات مورد نیاز در ماسک ها داشتن حجم بالای فیلتر کردن، سطح بالای نفوذ پذیری هوا با حفظ سبکی وزن و غیر حساسیت زا بودن می باشد.
کلاه های جراحی یک بار مصرف معمولاً منسوجات بی بافت اسپان لید و لایه تار عنکبوتی موازی بر پایه الیاف سلولزی هستند. لباس ها و محصولات یکبار مصرف اتاق عمل به طور گسترده ای از بی بافت های هیدرواینتنگل تولید می شوند. پرده ها و پارچه ها در اتاق عمل به منظور پوشاندن بیمار یا فضای اطراف بیمار بکار گرفته می شوند. بی بافت های استفاده شده از لایه های نازکی تشکیل شده که یک طرف یا دو طرف آن با پارچه های بی بافت پوشانده می شوند. این لایه تا زمانی که منسوجات جاذب بالای مواد ضدعفونی کننده بدن و ترشحات زخم است، کاملاً غیر قابل نفوذ توسط باکتری است. تکمیل های آب گریزی نیز به منظور دستیابی به خواص ممانعت باکتری های مورد نیاز اجرا می شود. پیشرفت ها در پرده های جراحی به سمت استفاده از پارچه های پلی استری حلقوی تاری (با حلقه ی برجسته که چند لایه پشت به پشت به هم وصل شده اند که شامل لایه های بسیار نازک PTFE با حفره های در حد میکرو جهت دستیابی به خواصی همچون نفوذپذیری، راحتی و مقاومت در برابر آلودگی های میکروبی است، سوق داده شده اند.
دومین دسته از منسوجات به کار رفته در محصولات بهداشتی که معمولاً در بخش های بیمارستانی برای بهداشت و سلامت بیمار به کار می روند شامل تشک ها، لباس ها، ملحفه ها، پوشک بچه و تمیز کننده ها است. به منظور کاهش خطر عفونت موضعی، پتوهای پنبه ای با بافت لنو جایگزین پتوهای پشمی قدیمی شده است که علاوه بر داشتن خواص حرارتی مطلوب، دوام و مقاومت به راحتی شسته و استریلیزه می شوند. بخش پوشاک که شامل لباس پرستاران و بیماران است، شرط خاصی غیر از راحتی و بادوام بودن ندارد به همین دلیل از پارچه های معمول تهیه می شوند. در واحد مراقبت های ویژه، لباس های محافظ یکبار مصرف به علت انتقال کمترین میزان عفونت استفاده می گردد. این کالاها از پارچه های کامپوزیتی که مرکب از بافت های تقویت شده با لایه تارعنکبوتی پلی پروپیلن یا پلی استر، تهیه می شوند.
پوشک یک بار مصرف، کالای کامپوزیتی متشکل از لایه درونی پوششی (لایه داخلی)، لابه جاذب و لایه خارجی است. لایه درونی، منسوج پلی استر با تغییر شکل در آرایش یافتگی است که با تکمیل آب دوستی عمل شده یا لایه تار عنکبوتی بی بافت پلی پروپیلنی می باشد. لباس ها و تمیز کننده ها از بی بافت هایی تهیه شده اند که بر روی آن ها تکمیل ضدمیکروب انجام شده است. پارچه ها و تمیز کننده ها می تواند برای تمیز کردن زخم ها یا پوست قبل از پانسمان یا معالجه جوش ها یا سوختگی ها به کار رود.
کشباف های با خصوصیات فشاری درجه بندی شده برای شماری از مقاصد، به عنوان نگهدارنده اندام و معالجه ناراحتی های وریدی استفاده می شوند. زانوبندها و آرنج بندها که به منظور محافظت و فشار در حین فعالیت های ورزشی پوشیده می شوند، معمولاً در حین بافندگی روی ماشین های گردباف شکل دهی می گردند و ممکن است شامل نخ های الاستومری باشند.

جمع بندی
کالاهای نساجی در تمام جنبه های جراحی و درمانی حائز اهمیت هستند. این محصولات ممکن است در نگاه اول ساده یا پیچیده به نظر آیند اما در واقع برای ساده ترین آنها نیز تحقیقات وسیعی صورت گرفته است و حضور پررنگ مهندسین نساجی در طراحی و تولید آنها به چشم می خورد. پیشرفت در علوم الیاف و تولید کامپوزیت ها منجر به ایجاد نسل جدیدی از پانسمان های زخم با سازگاری بیولوژیکی و استحکام بالا شده است. به علاوه منسوجات بی بافت به دلیل فرآیند کوتاه تولید، تغییر پذیری و انعطاف پذیری بالاتر، قیمت پایین محصول و… سهم عمده ای را به خود اختصاص داده اند.

منابع
Rigby, A. J., Horrocks, A. R. Anand, S.C., “Handbook of Technical Textile”. Woodhead, North and South America, 2000.

ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.