شاهین شریفی
کارشناسی ارشد تکنولوژی نساجی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ابزارهای کاربردی، استفاده از روشهای سنتی به دلیل داشتن هزینه بالا و زمانبر بودن غیرکارآمد و منسوخ گردیدهاند. در دنیای کنونی، رمز موفقیت کشورهای جهان اول در تولیدات پوشاک، استفاده از روشهای صنعتی و در کنار آن بهرهگیری صحیح از ابزارهای روز، روشهای نوین طراحی و مدیریت تولید میباشد که یکی از این ابزار، استفاده از نرم افزار های گرافیکی و طراحی است. دردهه ۱۹۸۰ برای اولین بار از تکنیکهای طراحی و “کد (CAD/CAM)” در صنعت پوشاک استفاده گردید. با گذشت زمان، پیشرفت نرم افزار های تخصصی در هریک از بخشهای این صنعت نظیر بخش تولید، طراحی و تبلیغات منجر به بکارگیری این نرم افزار ها در زمینه طراحی لباس پارچه، رسم، الگوبرداری و سایزبندی گردید.
امروزه از نرم افزار های گرافیکی در مراحل طراحی مد همچون طراحی تخت ( Flat ) ، تصویرسازی مد، ارائه و نمایش طراحی استفاده میشود. این نرم افزار ها علاوه بر سرعت بخشیدن به مراحل طراحی، یک استاندارد مشترکی از ارتباط بصری را بین کشورهای جهان برای بخشهای تولید و عملیات بازاریابی ایجاد میکند.
در واحد طراحی از نرم افزار های کامپیوتری به منظور طراحی لباس به صورت تخت (دوبعدی)، تصویرسازی طراحی لباس و پارچه، ارائه و نمایش مد، تبلیغات، طراحی وب سایت، طراحی لوگو و …. استفاده میگردد. لازم به ذکر است که بین طراحی لباس به صورت تخت و تصویرسازی طراحی لباس تفائت عمدهای وجود دارد.در طراحی لباس به صورت تخت، طراح باید کلیه جزییات را در ابعاد واقعی بدن انسان جهت تولید طرح ارایه کند. به عنوان مثال طراح حتی باید اندازه دکمهها و نوع بخیه دوخت را مشخص کند. اما در تصویرسازی، هدف تنها نمایش ایده طراحی است و معمولاً برای تأثیر بیشتر بر بیننده طراحیها بصورت اغراقآمیز و در ابعاد غیر معمول به نمایش در میآیند. امروزه اکثر کشورهای جهان به دلایل مختلف تولیداتشان را به صورت برونسپاری انجام میدهند. بدین صورت که طراح بوسیله نرم افزار های گرافیکی و با طراحی تخت که در آن کلیه جزییات طرح به روشنی و براساس استانداردها متداول طراحی میشود، به تبادل اطلاعات موردنیاز میپردازد. طراحی که طرح تخت را رسم میکند نه تنها باید اصول طراحی را بداند بلکه باید از روند تولید پوشاک و نحوه دوخت آن اطلاعات کافی نیز داشته باشد. پس از آن طرح برای کشور تولید کننده بوسیله اینترنت فرستاده میشود. با بهرهگیری از سیستمهای کامپیوتری نه تنها زمان الگوسازی کاهش مییابد، بلکه با ذخیره الکترونیکی الگوها در کامپیوتر؛ استفاده مجدد و تغییرات و اصلاحات آن به آسانی و درکوتاهترین زمان امکانپذیر میشود. به طور مثال، شرکت “لی وایز” تولید کننده شلوار جین با استفاده از سیستم “کد (CAD)”توانسته است زمان تولید یکی از محصولاتش به نام Red Tab را از ۵۳ هفته به ۳۶ هفته کاهش دهد.همچنین برخی از تولیدکنندگان بزرگ پوشاک با تکنولوژی مدیریت چرخه عمر محصول (Product Life cycle Management) یا (PLM) ارتباط بین زنجیره تأمین کالا را سرعت بخشیدند و زمان تولید کالا را تا ۳۰-۲۵ درصد کاهش داده اند.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ابزارهای کاربردی، استفاده از روشهای سنتی منسوخ و غیرکارآمد گردیده، چرا که این روشها زمان بر بوده و هزینه بالایی را دربرمیگیرد. در دنیای کنونی، رمز موفقیت کشورهای جهان اول در تولیدات پوشاک، استفاده از روشهای صنعتی و در کنار آن بهرهگیری صحیح از ابزارهای روز، روشهای نوین طراحی و مدیریت تولید است که در این میان چند کشور صاحب نام و قدرتمند توانستهاند با کمک متخصصین نرم افزار و طراحی الگو، مجموعهای قابل قبول با ابزارهای استاندارد و کارایی بالا را طراحی و ارائه نمایند. شرکتهای بزرگ در صنعت پوشاک همچون Zara، Mango، Beneton، Adidas و…. همگی با استفاده از نرم افزار های طراحی الگوی لباس محصولات خود را به تولید رسانند. (http://nakhsozan.ir نرم افزار های طراحی الگوی لباس)
نرم افزار های مرتبط درحوزه مد و لباس به چند بخش دسته بندی میگردند.
- نرم افزارهای حوزه تصویرسازی و ایلستریشن
- نرم افزارهای حوزه طراحی لباس که این نرم افزار شامل یک بخش طراحی الگو و سایزبندی، یک بخش چیدمان دستی و خودکار و تعداد معدودی از آنها شامل بخش طراحی ۳ بعدی یا طراحی مانکن میباشند.
- نرم افزار های طراحی الگوی دو بعدی
- نرم افزار سایزبندی و درجه بندی
- نرم افزار مارکر و چیدمان
- نرم افزار شبیه سازی لباس روی مانکن
در این مجال سعی گردیده تا کارکرد و چند نمونه از نرم افزار های موجود در دستههای فوق معرفی گردد:
نرم افزار های طراحی برای نشان دادن تصویر به صورت دو بعدی استفاده میگردند که به صورت پیکسلی و یا وکتور(برداری) میباشند. نرم افزار فتوشاپ جهت ایجاد و ویرایش تصاویر بیت مپ طراحی گردیده است. کنتراست تصاویر بیت مپ به رزولوشن خاصی بر مبنای تعداد پیکسلهای تشکیل دهنده آن محدود میشود و امکان بزرگنمایی آنها محدودتر از تصاویر گرافیکی وکتور میباشد.
نرم افزار های illustrator وکورل دراو از مجموعه Adobe جهت ایجاد و ویرایش تصاویر وکتور طراحی گردیدهاند.
نرم افزار Adobe illustrator CS6 یکی از قدرتمندترین نرم افزار های طراحی و ویرایش به صورت برداری میباشد، که کار کردن با آن مشابه کار کردن با نرم افزار هایی پیکسلی، مانند فتوشاپ است. این نرم افزار ، دارای طراحی قدرتمند جهت خلق آثار وکتور و افکتهای گرافیکی به همراه براشهای متفاوت (Brush) است و در حال حاضر با تکمیل ابزار کنترل رنگ در نسخه جدید، محیطی سازگار با فتوشاپ را در اختیار طراحان قرار میدهد.
شکل ۱- نمونهای از عملیات در نرم افزار Adobe illustrator CS6
نرم افزار های دو بعدی الگوسازی جهت طراحی الگوی لباس و مدلسازی قسمتهای مختلف میباشد. برخی از این برنامهها به گونهای عمل میکنند که با انتخاب مدل لباس و سایز مورد نظر، الگو وقطعات متعلق به آن را ایجاد می نمایند و برخی دیگر امکان طراحی الگو از پایه را به کاربر میدهند. از بین این برنامه ها میتوان به poly pattern Gemini وGerber اشاره نمود.
برنامههای الگوسازی، قابلیت طراحی الگو به همراه جزییات تخصصی آن از جمله چرت موازنه پنسها، برشها وانواع مدلسازی و ایجاد پیلی و حلزونی ها و… را به طراح میدهد.
اکثر این برنامهها قابلیت سایزبندی و چیدمان را نیز در کنار الگوسازی دارند. سایزبندی امکان ایجاد الگو در سایزهای دلخواه را از الگوی پایه به طراح میدهد و مزیت آن سرعت بالا و دقت در الگوسازی است.
مارکر یا چیدمان الگو امکان به حداقل رساندن دورریز پارچه و مواد اولیه را به وجود میآورد. بدین صورت که تمام قطعات الگوها را با در نظر گرفتن مسیر الگو، عدم تداخل الگوها و حذف فضاهای خالی بر روی عرض پارچه چیدمان مینماید. در این بخش از نرم افزار، تولیدکنندگان میتوانند هم به صورت دستی و هم به صورت تمام اتوماتیک، تمامی قطعات و یا الگوهای مورد نظر خود را با هر نوع سلیقهای در طول پارچه چیدمان نموده و در نهایت با پایین آوردن دورریز پارچه و افزایش سرعت در چیدمان الگوها، روند تولید خود را بهینه سازی نماید. هرکدام از این نرم افزارها از الگوریتمهای متفاوتی در چیدمان استفاده میکنند که با توجه به زمان و اولویتبندی، خروجی آنها متفاوت میباشد.
شکل ۲- نمونهای از نرم افزار مارکر چیدمان الگو
نرم افزار شبیهسازی با قرار دادن لباس روی مانکن انتخابی و در نظر گرفتن جنس و بافت پارچه و مدل لباس، نحوه قرارگیری لباس روی اندام و ریزش پارچه آن را شبیه سازی مینماید و امکان ایجاد تغییرات مورد نیاز را به طراح میدهد. این بخش از نرم افزار، مربوط به طراحی الگوهای البسه کاربردی است که در حال حاضر، فقط ۲ شرکت در دنیا قادر به مجهز نمودن نرم افزار خود به این قابلیت شدهاند. با کمک نرم افزار شبیهسازی، تولیدکننده میتواند پیش از برش و دوخت طرح الگوی مورد نظر خود، آن را به صورت مجازی بر تن مانکن نماید و تمام ایرادات و تغییرات موردنیاز را اعمال کند. از دیگر فواید این ابزار، میتوان به جلوگیری از اتلاف پارچه، زمان و هزینههای گزاف تا رسیدن به طرح ایدهآل اشاره نمود.
Marvelous Designer 4 ۲.۰.۰.۸۶۰۵ امکان بروز ایدهها و افکارتان در مورد طراحی لباس را فراهم میکند و توانایی طراحی الگوهای دقیق با دقت بسیار بالا را ایجاد میکند. با استفاده از این نرم افزار میتوانید آزادانه برای خود انواع لباس با هر گونه پوششی را طراحی کنید و لذت ببرید. این نرم افزار قابلیت هماهنگسازی و ویرایش الگو و دراپینگ ۳ بعدی برای طراحی تعاملی را دارا میباشد. همچنین به شما این امکان را میدهد تا تنها با چند کلیک موس الگوهای طراحی شده را به یکدیگر دوخته و آن را بر روی تن مدل موجود مشاهده کنید. این نرم افزار کاربردی که به صورت رایگان در اختیار شما قرار گرفته بدون استفاده از نرم افزارهایی مانند CAD توانایی اقدام به طراحی لباس و پوششهای مختلف را دارد و منجر به افزایش سرعت کار شما میگردد. این نرم افزار انواع خواص فیزیکی پارچهها، از جمله خواص کششی، برشی، خمش، سفتی، چگالی، ضخامت و غیره را پشتیبانی میکند که این امر باعث میشود شما در در شبیهسازی هر چه بهتر مدلهای طراحی شده موفق تر باشید. همچنین این نرم افزار با نرم افزار های معروف مدل سازی سه بعدی از جمله ۳ds Max، مایا و غیره سازگار میباشد. (http://www.downloadsoftware.ir نرم افزار طراحی لباس زنانه )
شکل ۳- نمونهای از نرم افزار Marvelous Designer 4 ۲.۰.۰.۸۶۰۵
از مجموعه نرم افزار های داخلی در این زمینه میتوان به نرم افزار الگوسازی اثرا، مجموعه نرم افزار های الگوسازی و سایزبندی، مارکر و شبیهسازی گروه طراحی محافظت و نرم افزار شبیه سازی دو بعدی گروه آنگینه و جامه برتر ( محصول مشترک کاچیران . جامه برتر ) اشاره نمود.
شکل ۴- نمونهای از نرم افزار های طراحی الگو داخلی