عدم تناسب کشت پنبه با توسعه صنایع ریسندگی در کشور و یا تولید پنبه از توسعه ریسندگی در کشور جا ماند
هرچند که کشور ایران در بین کشورهای تولیدکننده پنبه در جهان درجایگاه ممتاز و قابل توجهی قرار ندارد ( تولید جهانی پنبه در سال بالغ بر حدود ۲۴ میلیون تن و محصول ایران در حدود ۸۰ هزار تن )، اما همه ساله و در هنگام برداشت این محصول از مزارع کشور که از نیمه شهریور ماه آغاز و تا اواخر دیماه به طول میکشد ، تلاشهایی از سوی مسئولین محترم کشت پنبه انجام می پذیرد که خواستار محدودیت و یا ممنوعیت واردات پنبه در طی این چهار ماه میشوند تا اینکه کشاورزان بتوانند با آرامش خاطر، محصول پنبه خودرا به کارخانجات ریسندگی بفروش رسانند .
در اینجا ذکر چند مطلب برای روشن شدن ابعاد موضوع ضروری است .
۱- کارخانجات ریسندگی که از الیاف پنبه در خطوط تولید خود استفاده مینمایند ، ظرفیتی در حدود ۳۳۰ هزار تن در سال دارند که در حدود ۲۸۰ هزار تن تولید عملی شان میباشد که با فرض اینکه ۶۰ درصد از این تولید از الیاف پنبه باشد ، نیاز سالیانه انها به پنبه در حدود ۱۷۰ هزار تن خواهد بود .
۲- کل محصول امسال پنبه کشوردر سال جاری در حدود ۸۰ هزارتن براورد میشود و بنا به اقرار مسئولین وزارت جهاد کشاورزی ۸۰ در صد از این محصول ، یعنی در حدود ۶۴ هزار تن آن قابل مصرف در صنایع ریسندگی کشور میباشد ، یعنی در حدود کمتر از ۴۰ درصد نیاز این صنایع در امسال .
۳-صنایع ریسندگی الیاف کوتاه و یا همان اصطلاحا ریسندگی پنبه یی در سالهای اخیر توسعه مناسبی داشته و سرمایه گذاریهای قابل توجهی در این رشته صنعتی انجام شده است که لزوم حمایت و حفاظت از این سرمایه گذاریها بر همگان واجب است و بر مسیولین صنعتی و اقتصادی کشور واجب تر .
عمده این خطوط جدید و سرمایه گذاریهای انجام شده جهت تولید نخهای ظریف و عمدتا شانه شده ، صورت پذیرفته است که جهت تولید پارچه هایی ظریف کاربرد دارد ، لذا مواد اولیه مورد نیاز این صنایع یعنی همان الیاف پنبه نیز میباید از انواع مرغوب ، ظریف ، رسیده و بدون ضایعات گیاهی و الیاف غریبه باشد که با این مشخصات ، شاید در حدود ۳۰ درصد از محصول داخلی جوابگوی این صنایع باشد و لزوم واردات مستمر این قبیل الیاف بشدت احساس میشود .
۴- همانطور که پیشتر عنوان گردید ، فصل برداشت پنبه در نیمکره شمالی و منجمله کشور ایران از شهریور تا اواسط دیماه میباشد ، اکثر فروشندگان پنبه در این بخش از جهان همانند ترکمنستان ، تاجیکستان و حتی هند و پاکستان هم در همین ایام برداشت پنبه داشته و مازاد محصول خودرا به بازارهای جهانی عرضه مینمایند ، لذا چنانچه در این ایام صنایع ریسندگی داخلی نتوانند پنبه مورد نیازخود را تامین نمایند و پس از گذشت فصل برداشت ، پنبه های مرغوب در منطقه بفروش رفته و دست تولید کنندگان نخ در ایران از این پنبه مرغوب کوتاه خواهد ماند.
۵- مسئولین محترم کشت پنبه در کشور با تلاش جهت ممنوعیت واردات پنبه در فصل برداشت ، به زعم خود ،از کشاورزان پنبه کار حمایت نموده تا محصول پنبه ایشان بفروش برسد وتا حدودی خودرا از زیر فشار پنبه کاران خارج نمایند ، غافل از اینکه با این اقدام بهترین ایام برای خرید پنبه خارجی را از صنایع ریسندگی خواهند گرفت.
هرچند که کل محصول پنبه داخلی همه ساله و تا قبل از برداشت محصول سال اینده در کشور بفروش میرسد ، لیکن ایشان اصرار دارند که این محصول بفوریت بفروش برسد و پول پنبه کاران ظرف مدت کوتاهی توسط صنایع ریسندگی پرداخت گردد ، توقع و نگرانی بجایی که البته مسئولیت اجرای ان بیشتر باید متوجه دولت باشد تا صاحبان صنایع ریسندگی کشور .
دولت میتواند با تامین اعتبارات لازم ، نسبت به خرید تضمینی پنبه در فصل برداشت اقدام نموده وبهای پنبه را با کشاورزان تسویه نماید و بتدریج و در طول سال ، این محصول را در اختیار صنایع ریسندگی قرار داده ومنابع خودرا جایگزین نماید .
۶-نکته دیگر اینکه ، پنبه کاران داخلی حاضر نیستند که پنبه خودرا مطابق با نرخ های جهانی بفروش رسانند ، نحوه محاسبه ایشان برای تعیین نرخ فروش پنبه در داخل ، قیمت تمام شده واردات هر کیلو پنبه میباشد با احتساب هزینه حمل و بیمه و تعرفه واردات .
استدلال ایشان این است که حالا که قیمت هر کیلو پنبه وارداتی برای تولید کننده فلان عدد تمام میشود ، پس باید پنبه داخلی را هم بهمان نرخ از ما خریداری نمایند .
پر واضح است ، برای اینکه محصول پنبه داخلی براحتی بفروش برسد و احتیاج به این همه صرف انرژی و ایجاد محدودیت و ممنوعیت نداشته باشد ، باید برای مصرف کننده داخلی جذابیت هایی هم داشته باشد .
حالا که اکثر محصول داخلی پنبه به لحاظ کیفیت قابل رقابت با محصولات خارجی نمیباشد ، الیاف غریبه هم داخل عدل های پنبه بوفوریافت میشود ، ضایعات گیاهی بالایی هم دارد ، وزن عدل های پنبه داخلی جهت فروش هم بر خلاف تمام دنیا بصورت ناخالص محاسبه میشود ، قیمت ها هم که از قیمت های جهانی بالاتر است ، چگونه انتظار داریم تا این محصول براحتی بفروش برسد ؟
خوب است که دوستان عزیز که مسئولیت کشت و توسعه محصول پنبه کشور را بر عهده دارند ، کمی هم بر روی اصلاح بذر ، تامین سم و کود مناسب و کیفیت محصول در مزارع و همچنین سورت وش پنبه ، کیفیت تصفیه ، رقم بندی و بسته بندی پنبه در کارخانجات پنبه پاک کنی نیز وقت و نیرو بگذارند ، انگاه است که برای فروش این محصول متناسب با قیمتهای جهانی مشکلی نخواهند داشت و مجبور نیستند که برای فروش ان به دنبال رایزنی برای ممنوعیت ورود ان باشند .
نکته آخراینکه ؛ کشور ازبکستان با تولید سالیانه یک میلیون تن پنبه ، یکی از بزرگترین صادر کنندگان پنبه در سالهای اخیر در منطقه بود ، لیکن اینک و با توسعه چشمگیر صنایع ریسندگی خود ، از یک صادر کننده پنبه به وارد کننده آن تبدیل شده است وبا حفظ تولید خود ، تا سالی سیصد هزار تن هم کمبود پنبه دارد و آن را از سایر کشورها وارد میکند ، چرا مسئولین کشت پنبه در ایران تلاشی برای صادرات این محصول بعمل نمی آورند ؟ تا از این طریق هم محصول داخلی بفوریت بفروش برسد و کشاورزان عزیز حاصل زحمات خودرا دریافت کنند و هم مقادیری ارز نصیب کشورمان گردد . در این صورت با استانداردهای مورد قبول جهت فروش پنبه در بازارهای جهانی بیشتر آشنا شده و مجبور خواهیم بود تا محصولاتمان را مطابق نیاز و سلیقه مشتری تولید نماییم .